ایده تشکیل کانون زندانیان سیاسی به دوران پس از قیام ۵۷ می رسد. شماری از زندانیان سیاسی چپ و کمونیست که در سال ۵۷ از زندان های رژیم سلطنتی آزاد شده بودند، کانون زندانیان سیاسی را تشکیل دادند. این کانون مثل بسیاری از تشکل های دمکراتیک که بعد از قیام تشکیل شده بودند، پس از یورش رژیم به سازمان های مخالف در سال ۱۳۶۰فعالیت اش متوقف شد. بعدها عده ای از زندانیان سیاسی چپ و کمونیست که از زندان های رژیم جمهوری اسلامی آزاد شدند، ایده تشکیل مجدد کانون زندانیان سیاسی را دنبال کردند. نهایتا، بعد از ملاحظات امنیتی و یک دوره مباحثات سیاسی و فعالیت غیرمتشکل بعد از کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷، کانون زندانیان سیاسی ایران در اسفند ۱۳۶۷ به صورت مخفی تشکیل شد و به فعالیت های دامنه داری به ویژه در ارتباط با جمع آوری اسامی قتل عام شدگان تابستان ۶۷، اسامی زنان اعدامی، سازماندهی گردهمائی های خانواده های جان باخته گان و زندانیان سیاسی، انتشار شب نامه رهائی و تهیه عکس از یک گور دسته جمعی در خاوران و... دست زد. کانون زندانیان سیاسی ایران(در تبعید) به دنبال تلاش شماری از بنیاگذاران کانون که مجبور به ترک ایران و زندگی در تبعید شده بودند، در خرداد ۱۳۷۳(ژوئن ۱۹۹۴) تشکیل شد. کانون یک جریان سراسری است و در یازده کشور به صورت علنی، نیمه علنی و مخفی فعال است و در کشورهای سوئد، هلند، آلمان، استرالبا، آمریکا و کانادا واحدهای رسمی دارد. کانون زندانیان سیاسی یک جریان صنفی، حقوق بشری و سیاسی است. صنفی است، زیرا موضوع اصلی فعالی های خود را به دفاع از زندانیان سیاسی اختصاص داده و برای آزادی آنان و تعطیل کردن زندان های سیاسی فعالیت می کند. حقوق بشری است. زیرا علیه نقض حقوق بشر و برای ارزش های انسانی، آزادی زندانیان سیاسی، برافتادن شکنجه، تفتیش عقاید، مجازات اعدام و سایر قوانین غیرانسانی در ایران که توسط حکومت اسلامی اعمال می شود مبارزه می کند. سیاسی است، زیرا نقض حقوق بشر با قدرت و حکومت و اعمال سیاست سرکوب در ایران، تضییقات و احجافات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نابرابری های جنسی رابطه تنگاتنگ دارد. به این باور، کانون زندانیان سیاسی ایران(در تبعید) مبارزه برای حقوق بشر در ایران را از مبارزه علیه رژیم جمهوری اسلامی حدا نمی داند