«وزارت اطلاعات روی اسم زندانی شما خط کشیده»

رادیو فردا، فرین عاصمی : «اسم زندانی شما از فهرست مرخصیهای نوروزی خط خورده است»، «دادستان روی اسم زندانی شما خط کشیده»، «وزارت اطلاعات روی اسم زندانی شما خط کشیده»...این جملات شاید بیشترین جملاتی باشد که این روزها خانوادههای زندانیان سیاسی در مراجعات مکرر به دفتر دادستان تهران از رئیس دفتر او میشنوند.

عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران در آخرین مصاحبه مطبوعاتیاش در سال ۸۹ با خبرنگاران گفت که مرخصی «زندانیان امنیتی»، از یک الگوی پیشگیری بهره میگیرد که باید با هدفمندی صورت گیرد.دادستان تهران از این الگوی پیشگیری صحبتی نکرده و گفته است که مرخصی زندانیان بر طبق بخشنامه قوه قضائیه صورت گرفته و بعضی از جرایم مانند اختلاس، شرارت، ناامنی و جرایم امنیتی استثنا شدهاند.

آیتالله صادق لاریجانی، رئیس قوه قضاییه، با صدور بخشنامهای اعلام کرد که بعضی از محکومان نمیتوانند از مرخصی در تعطیلات نوروز استفاده کنند. محکومین به اقدام علیه امنیت ملی که بیشتر زندانیان سیاسی به آن متهم هستند، در زمره این افرادند.

طبق این بخشنامه محکومان جرایم سرقت، جاسوسی، اقدام علیه امنیت ملی، آدم ربایی، جرایم باندی و سازمان یافته، تجاوز، دایر کردن مرکز فساد، اسید پاشی، اخلال در نظم اقتصادی، توزیع و فروش مشروبات الکلی، محکومان به قصاص و اعدام و حدود شرعی، محکومان دارای سابقه محکومیت به همان جرم، محکومین به شرارت، قاچاق مسلحانه و مواد مخدر و سایر محکومانی که اخلاق و رفتار آنها در زندان به گونهای بوده که به نظر دادستان یا قاضی ناظر زندان یا رییس زندان شایستگی برخورداری از مرخصی را ندارند.

در همین حال جمعی از فعالان حقوق بشر با برپایی کمپینهایی، تصمیم گرفتهاند در نوروز سال ۱۳۹۰ به دیدار خانوادههای زندانیان سیاسی بروند و از آنها دلجویی کنند.

«کمپین دیدار سبز» یکی از این کمپینهاست. برگزارکنندگان این کمپین میگویند کمپین دیدار سبز برای فرستادن کارت پستال و ترویج فرهنگ دیدار نوروزی با خانوادههای تمام زندانیان سیاسی و «شهدای راه آزادی ایران» راهاندازی شده تا در ایام عید احساس تنهایی نکنند.

اعضای کمپین دیدار سبز، جمعی از فعالان سابق دانشجویی ایران هستند که در خارج از کشور به سر میبرند و در فراخوانی از مردم ایران خواستهاند با تماس با خانواده زندانیان سیاسی، همبستگی خود را با آنان اعلام و سال جدید را با یادی از زندانیان در بند آغاز کنند.پویا جهاندار، عضو سابق انجمن اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی و از اعضای کمپین دیدار سبز، در گفتوگو با رادیو فردا، درباره اهداف این کمپین میگوید:

«گروه های مختلف دانشجویی و فعالان حقوق بشر قصد ارسال کارت پستالهایی به خانوادههای زندانیان سیاسی دارند. فراخوانی هم دادیم برای گلباران مزار شهدایی که در تظاهرات و ناآرامیهای پس از انتخابات ریاست جمهوری کشته شدند. در هماهنگی با کمپین تماس سبز هم تماسهایی هم با خانوادههای زندانیان سیاسی و شهدا داشتهایم تا در ایام عید نوروز با این خانوادهها همدلی و همراهی داشته باشیم.»

در بخشی از فراخوان کمپین تماس سبز آمده است: «زمان تحویل، سختترین و غمگینترین، لحظات زندانیهاست. تمام بغضهایی که یک سال در سینه جمع شده، ناگهان از دیدگانت سرازیر میشود و آواز مرغ سحر را بیاختیار زمزمه میکنی. نباید اجازه دهیم خانواده زندانیان سیاسی و شهدا احساس تنهایی کنند و قامت استوارشان از سختی ها و ناملایمات خم شود.»

شادی صدر، حقوقدان، وکیل دادگستری و فعال حقوق زنان که خود مدتی را در زندان سپری کرده و لحظه سال تحویل در زندان بوده، در گفتوگو با رادیو فردا درباره حال و هوای زندانیها در لحظه سال تحویل چنین میگوید: «زندان از همیشه خلوتتر و سوت و کورتر بود و حتی از بازجوها هم خبری نبود. من به عنوان یک زندانی احساس کردم چقدر اهمیت دارد که در تعطیلات نوروز در کنار خانواده باشی و چقدر درد دارد محروم بودن از در کنار خانواده بودن در تعطیلات نوروز. و در جایی ماندن که حتی زندانبانها و بازجوها از آن فراری هستند. در هر صورت شرایط زندان در آن روزهای آخر سال و موقع تحویل سال آنقدر خاص بود که من فکر میکنم رنج مضاعفی بر زندانیان تحمیل میکند و به نظرم به همین دلیل است که رئیس قوه قضائیه آگاهانه بخشنامه صادر کرده و اعلام کرده زندانیان سیاسی حق استفاده از تعطیلات نوروزی را ندارند.»

پویا جهاندار که خود مدتی را در زندان سپری کرده، درباره بودن در زندان در لحظه سال تحویل چنین میگوید:« کسانی که در زندان بودهاند این نکته را خوب میدانند که شاید سختترین لحظه برای یک زندانی همان لحظه سال تحویل است.»

او همچنین میگوید کمپین دیدار سبز فکر کرده که یکسری از خانوادههای شهدا هم هستند که حتی جنازه آنها را به خانوادههایشان تحویل ندادهاند. ما باید به این خانوادهها سر بزنیم و آنها را تنها نگذاریم.»

نه تنها خود زندانیان در تعطیلات نوروز روزهای سختی را سپری میکنند، بلکه خانوادههای آنها هم تحت فشار مضاعفی هستند. در روزهای پایانی سال ۸۹، مادر مجید توکلی، دانشجوی دانشگاه امیرکبیر و از اعضای دفتر تحکیم وحدت در گفتوگویی با وب سایت جرس از مسئولان خواسته بود به فرزندش مرخصی بدهند تا برای تعطیلات نوروز به خانه برود.

مادر مجید توکلی در این مصاحبه گفته که ماههاست به دلیل بیماری نتوانسته از شیراز به تهران سفر کند و به ملاقات مجید در زندان رجایی شهر برود. او از اول بهمن ماه هم هیچ خبری از فرزندش ندارد و حتی اجازه تماس تلفنی با فرزندش را نداشته است.

پویا جهاندار، از اعضای کمپین دیدار سبز با اشاره به فشارهایی که بر خانوادههای زندانیان سیاسی وجود دارد، میگوید: «الان فقط خود زندانیان نیستند که تحت فشار هستند. مثلاً مادر مجید توکلی از آذر سال گذشته که مجید زندانی شده، نتوانسته او را ببیند. بعضی از زندانیها مثل ضیا نبوی و مجید دری را به شهرهای دوردست تبعید کردهاند. برای خانوادههای آنها با این وضعیت اقتصادی امکانپذیر نیست که مرتب به فرزندانشان سر بزنند.» مجید دری، دانشجوی ستارهدار به شش سال حبس تعزیری محکوم شده است. او اکنون در زندان بهبهان به سر میبرد. مجید دری سال قبل را هم نوروز در زندان بوده است.

ضیا نبوی، دیگر دانشجوی ستارهدار و سخنگوی شورای دفاع از حق تحصیل به ۱۰ سال حبس قطعی محکوم شده. او هم مانند سال گذشته امسال در زندان است.برپاکنندگان کمپین دیدار سبز در سایت فیسبوک صفحهای درست کردهاند و در آن از همه خواستهاند با برقراری تماس تلفنی، ارسال کارت پستال و پیامهای یادبود در کنار خانوادههای زندانیان سیاسی قرار بگیرند.

در همین حال حسن یوسفی اشکوری، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، نویسنده، محقق و روزنامهنگار در مطلبی که اخیراً در سایت جرس منتشر کرده، به دورانی که در زندان گذرانده و کارت پستالهایی از سوی فعالان حقوق بشر در سراسر دنیا برای او ارسال شده اشاره کرده است.

آقای یوسفی اشکوری مینویسد: «کریسمس سال ۲۰۰۳ در زندان بودم و دوران محکومیت هفت ساله را سپری میکردم. از اواخر آذرماه هر چند روز یک بار مأموران زندان بستهای از نامههای ارسالی از خارج از کشور مبنی بر تبریک کریسمس به من میدادند. نامهها عمدتاً کارت تبریک بود که کریسمس را به من تبریک گفته بودند. در میان ارسالکنندگان کودکانی هم دیده میشدند.»

حسن یوسفی اشکوری در گفتوگو با رادیو فردا درباره ارسالکنندگان این کارت پستالها میگوید: «فکر کردم که بچههایی که این کارتها را برای من فرستاده بودند، مرا نمیشناسند و شاید بزرگترهای آنها من را میشناختند. بعد متوجه شدم این یک کار حقوق بشری است و از سوی نهادهای حقوق بشری به آنها گفته شده بود که برای یک زندانی سیاسی که در کشور دیگری زندانی است و به خاطر عقیدهاش به زندان رفته، این کارتها را بفرستند و سال نو را به او تبریک بگویند.»

آقای اشکوری درباره تأثیری که این کارت پستالها بر روحیه او در زندان گذاشت میگوید:« یک زندانی در داخل زندان با خارج قطع رابطه میکند و رابطه او را با خارج از زندان قطع میکنند. با خانوادهاش تماس زیادی ندارد، بویژه در شرایط کنونی. ما در آن زمان برای عید میتوانستیم به مرخصی برویم. اما الان به زندانیهای سیاسی مرخصی نوروزی نمیدهند. برای یک زندانی سیاسی این نوع حمایتها بسیار عالی است و باعث تقویت روحیه آنها میشود و باعث میشود پایداری بیشتری نشان دهند و مقاومت بیشتری بکنند.»

عبدالله مؤمنی، نسرین ستوده، بهمن احمدی امویی، عمالدالدین باقی، داود سلیمانی، عیسی سحرخیز، مصطفی تاجزاده، فخرالسادات محتشمیپور، محسن امینزاده، محسن میردامادی، فیضالله عربسرخی، عبدالله رمضانزاده، محمد نوریزاد، بهاره هدایت، مهدیه گلرو، علی جمالی، منصور اسانلو، احمد زیدآبادی، حسن اسدی زیدآبادی، لیلا توسلی، هاله سحابی، میلاد اسدی، مسعود باستانی، مجید توکلی، ضیا نبوی، مجید دری، هنگامه شهیدی، رضا شهابی، ابراهیم مددی، رضا رخشان و دهها زندانی دیگر ماههاست در زندانند و نوروز سال ۹۰ را در کنار خانوادههایشان نیستند.