بی بی سی فارسی رسانه ای که می گوید بی طرف است

دانشجونیوز: «بی بی سی فارسی» رسانه ای که به تازگی به سن ٧٠ سالگی رسیده است، از حدود ٢ سال پیش با گسترش فعالیت های رسانهای خود، به خصوص با آغاز به کار بخش تلویزیون فارسی، فصل جدیدی را در فعالیتهای خود آغاز کرد.

گرچه این رسانه هم همچون دیگر رسانهها سعی در جلب هر چه بیشتر مخاطبان دارد، اما برخی از عملکردهای آن همواره مورد انتقاد بخشی از جامعه ایرانیان، به خصوص برخی از فعالین سیاسی و اجتماعی، بوده است. "بی بی سی فارسی" تنها رسانه فارسی زبانی نیست که هرازگاه مورد انتقاد مخاطبان خود قرار میگیرد، اما نوع انتقادات وارد به بی.بی.سی دارای ویژگیهای خاصی است. این رسانه در مواردی از سوی برخی مخاطبان به همسویی با بخش تندروی حاکمیت جمهوری اسلامی و جهتگیری در این راستا متهم شده است. همچنین انتقاداتی نسبت به تمایل این رسانه (به لحاظ چگونگی تدوین و انتشار اخبار و جهت گیری بخش عمده ای از تحلیلگرانی که از نظرات آنها استفاده می شود) به گروه اصلاح طلبان وارد می شود. این رسانه از جمله معدود رسانههای فارسی زبان خارج از ایران است که در مقاطع مختلفی با اجازه وزارت ارشاد امکان فعالیت و تهیه گزارش های خبری و اجتماعی را در ایران داشته است.

قضاوت در مورد ابعاد مختلف فعالیت رسانه ای چون بی.بی.سی فارسی نیاز به بررسی های گسترده در زمینههای مختلف دارد، اما آنچه در این مطلب کوتاه توسط سایت دانشجونیوز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد، نحوه برخورد این رسانه با اخبار دانشجویی و برخی اقدامهای بحث برانگیز بی.بی.سی طی ماههای اخیر است.

عدم پوشش مناسب اعتراضات دانشجویی در ایران در روز ١٦ آذر یکی از مواردی بود که انتقادات گسترده ای را از سوی فعالین دانشجویی نسبت به «بی بی سی فارسی» به همراه داشت. روز دانشجو در ایران حداقل در طی یک دهه اخیر فرصتی برای بیان مطالبات دانشجویان و اعتراض آنها نسبت به نقض حقوق اقشار مختلف اجتماعی و نبود آزادی های سیاسی-اجتماعی در ایران بوده است به نحوی که اخبار مرتبط با آن همواره در کانون اخبار رسانههای مختلف بوده است. روز دانشجو طی دو سال اخیر و به دلیل شرایط خفقان پیش آمده پس از انتخابات ریاست جمهوری دارای ویژگیهای خاصی بود که اهمیت آن و خطرات فعالیت برای دانشجویان در این روز را دو چندان می کرد.

اعتراضها به نحوه پوشش اخبار دانشجویی یکی از مواردی است که باعث شد آقای صادق صبا، مدیر رادیو، تلویزیون و سایت بی.بی.سی فارسی، در یادداشتی با عنوان "آيا ما در بی بی سی فارسی اشتباه نمی کنيم؟" به این انتقادات پاسخ دهد. آقای صادق صبا در پاسخ به انتقادات در مورد نحوه پوشش اخبار مرتبط با روز دانشجو نوشته است: "اين منتقدان درست می گويند که در آن روز برنامه های عادی بی بی سی ادامه داشته است، ولی لازم است برای روشن شدن موضوع توضيحی بدهم. برنامه های تلويزيون فارسی بی بی سی مجموعه ای است از بولتن های خبری زنده روزانه و برنامه های ضبط شده هفتگی. ما در صورتی می توانيم يک برنامه هفتگی را قطع کنيم که اولا خبر واقعا آن قدر مهم باشد که قطع کردن برنامه های عادی توجيه پذير باشد و ثانيا در موقع قطع برنامه به اندازه کافی نيروی تحريری و فنی در دفتر داشته باشيم که بتوانيم برنامه را به طور زنده اجرا کنيم." صادق صبا، تنوع دیدگاه سردبیران و خبرنگاران سایت بی.بی.سی فارسی را نیز یکی از دلایل این مشکلات ذکر کرده است، دلیلی که قانع کننده به نظر نمی رسد. وقایع روز دانشجو و برنامههای اعتراضی متعدد دانشجویان در دانشگاههای مختلف کشور، مساله کم اهمیتی نیست که تنها به دلیل "درک متفاوتی از اهميت وقايع" نادیده گرفته شود. همچنین برنامه های مرتبط به روز دانشجو در دهه اخیر همه ساله برقرار بوده و واقعه ای نیست که به صورت پیشبینی ناپذیری اتفاق بیفتد تا رسانه مهمی چون "بی بی سی فارسی" برای پوشش آن قادر به برنامه ریزی نباشد.

در سالهای گذشته و پیش از آغاز به کار تلویزیون بی.بی.سی فارسی، وب سایت این رسانه نیز عملکرد مناسبی در پوشش اخبار دانشجویی به نمایش نمیگذاشت. در مقطعی گرچه دیگر رسانه های خبری فارسی زبان اخبار و دیدگاه های دانشجویان را از منابعی همچون بیانیه های انجمن های اسلامی و دفتر تحکیم وحدت و یا از سایت های مرتبط با دانشجویان مانند خبرنامه امیرکبیر پوشش می دادند، اما بی.بی.سی فارسی به شکل واضحی بعضا از انتشار اخبار فعالیت ها و یا نقض حقوق فعالان دانشجویی پرهیز می کرد.

سانسور اخبار دانشجویی و عدم پوشش مناسب نقض حقوق دانشجویان در حالی در بی.بی.سی فارسی انجام می شود که این رسانه در مقابل اخبار مربوط به فعالیت های سیاسی و محدودیت های ایجاد شده برای سیاستمداران نزدیک به جناح اصلاحطلبان را به صورت مناسبی تحت پوشش قرار می دهد. که البته این مسئله در جای خود نکته مثبتی و قابل تقدیری است. بازتاب مستمر و بدون تاخیر بیانیه های صادره از سوی حزب جبهه مشارکت تنها یکی از این موارد است که می توان در همین رابطه به آن اشاره کرد. در همین حال بعضا دیده می شود که خبرنگاران این رسانه از بردن نام "دفتر تحکیم وحدت" به علت "غیرقانونی اعلام شدن آن" از سوی "دولت ایران" خودداری می کنند. لازم به ذکر است که نزدیکی و جهت گیری این رسانه از سوی برخی احزاب سیاسی نکته ای که به دلیل شرایط فعلی ایران و فشارهای گوناگون وارد شده بر احزاب اصلاح طلب و دربند بودن بسیاری از فعالین سیاسی اصلاح طلب، نکته ای است که در این یادداشت به آن پرداخته نمی شود.

پوشش اخبار اعتراضات مردم افغانستان با تیتر «تظاهرات ضدایرانی در چند شهر افغانستان»

در موردی دیگر، سایت بی.بی.سی فارسی روز شنبه، ۹ بهمن ماه، خبری در مورد اعتراض گروهی از مردم افغانستان نسبت به اعدام شهروندان ایرانی و افغانی در ایران را با تیتر «تظاهرات ضدایرانی در چند شهر افغانستان» منتشر کرد. این تیتر با آنچه که از فیلمهای این تظاهرات مشاهده میشود کاملا در تضاد است. آنچه در فیلم های منتشر شده دیده می شود، این است که شرکت کنندگان در این تظاهرات تصاویری از شهروندان ایرانی که طی ماه های اخیر اعدام شده اند و یا فعالان سیاسی و اجتماعی که همچنان در زندان های جمهوری اسلامی در بند هستند، را در دست دارند. در برخی از فیلم های منتشر شده، دیده می شود که شرکت کنندگان در این راهپیمایی پلاکاردهایی حاوی تصاویر زندانیان سیاسی همچون مجید توکلی، نسرین ستوده، حبیب الله لطیفی و زینب جلالیان را با خود حمل می کنند. همچنین شعارهایی همچون "روز اعتراض جهانی برای لغو اعدام"، "جلاد ننگت باد" و "مرگ بر آدم کشان اجیر رژیم ایران در افغانستان" در دست افراد دیده می شود. اما در این فیلم ها هیچ اثری از شعار و یا نوشته بر علیه مردم ایران وجود ندارد.

گر چه انتقادات مختلف همچون پوشش بعضا نامناسب و جهت دار برخی از اخبار و یا همکاری و نزدیکی این رسانه با بخش هایی از حاکمیت جمهوری اسلامی ایران مواردی هستند که مسئولین بی.بی.سی فارسی همواره آن را ناشی از فشار کاری دانسته و تکذیب می کنند، اما مسلما عملکرد این گونه بی.بی.سی فارسی بر جایگاه این رسانه در میان مخاطبین خود اثر سوء خواهد گذاشت.